CELAL BAYAR’IN ÇAYCUMA GEZİSİ

Tarih Araştırması Ekrem Murat Zaman’ın Çaycuma Belediyesinin düzenlediği 7. Çaycumalılar Buluşuyor etkinlikleri kapsamında, Kaymakam Serkan Keçeli Kültür Merkezi’nde açtığı, “1935-50 yılları arasında Zonguldak ve Kömür gazetelerinde Çaycuma” başlıklı gazete kupürleri sergisi, ilçeyle ilgili son derece değerli bilgiler içeriyor. Kent belleğinin tazelenmesi ve kayıt altına alınarak gelecek kuşaklara aktarılması açısından olağanüstü fırsatla sunan sergide ilk tablo olarak yer alan, 10 İlkkanun (Aralık) 1935 tarihli “Zonguldak” gazetesi kupürü, o zamanlarda İktisat Vekili olarak görev yapan eski Cumhurbaşkanlarından Celal Bayar’ın, Madenci Süleyman Sırrı’nın konuğu olarak Çaycuma’ya geldiğini yazıyor.

Zonguldak’taki Kok Fabrikasının Açılışını da Yapmış

Gazete kupürüne göre şimdi Üzülmez bölgesinde eğik bir bacadan ibaret olan Zonguldak Antratsit (Kok) Fabrikası’nın açılışına kalabalık bir heyetle birlikte gelen Bayar, havzada o tarihlerde İş Bankasının bir şirketi olarak faaliyet yürüten Türkiş şirketinin Genel Müdürü Esat Kerimol’a “Daha fazla fabrika bekliyoruz” diyerek kurdeleyi kesiyor. Orada bir düğmeye basarak fabrikayı çalıştıran Bayar yanındakilerle birlikte fabrikayı gezerek Kerimol’dan bilgi alıyor. Heyet bir müddet dinlendikten sonra, otomobillerle Çaycuma’ya hareket ediyor.

Madenci Süleyman Sırrı Barlı’nın Evinde Konuk Olmuş

İktisat vekili Celal Bayar’ın yanı sıra Zonguldak İlbayı (Vali) Mehmet Halit Aksoy, Zonguldak Saylavları (Milletvekilleri) Mithat Altıok ve İbrahim Esat Çakmakkaya, Madenler Başmühendisi Cemal Zühtü Aysan, Türkiş Sosyetesi Genel Direktörü (Şirket Genel Müdürü) Esat Kerimol, Kömür Sosyetesi Genel Direktörü İhsan Soyak, Zonguldak Gazetesi Başyazarı Tahir Akın Karauğuz’un da içinde yer aldığı heyet, Çaycuma’ya gelerek Madenci Süleyman Sırrı Barlı’nın evine konuk oluyor.

Çaycuma’nın Peynirini Çok Beğenmiş

Aynı zamanda Öz Türkçeciliğin çok yaygın olduğu ve “Vatandaş Türkçe konuş” kampanyalarının yapıldığı döneme de denk gelen gazete haberi şu şekilde devam ediyor: “Çaycumalılar evin salonunda toplanarak sayın bakana hoş geldiniz dediler; Bakan Çaycumalıların arasında girerek onlarla candan konuştu. Çaycumanın angın (maruf) yazarımız ve peyniri kendilerine gösterildi, çok beğendiler. Sayın Bakan iye ve başyazarı gazetemiz adına, önemli bir diyede bulundular. (Suretini bu sayımıza geçirdiğimiz diyev, önce Anadolu ajansına telefon edildi ve ajans tarafından bütün basına geçildi.)”

Aynı Gün Trenle Ankara’ya Dönülmüş

Haber kupüründe dönüş bilgilerineyse şu şekilde yer veriliyor: “Tren zamanı yaklaşıyordu; durağa gidildi. Filyostan gelen tren durağın önünde durdu. Konuklarımız, doyulmamış bir sevgiyle sağlandılar, uğurlandılar. Bakanla birlikte İş Bankası G. Direktörü M. Eriş (Muammer Eriş), Sümerbank G. Direktörü V. Sümer (Nurullah Esat Sümer), Saylav R. Özdemir (Zonguldak Milletvekili Ragıp Özdemiroğlu) ve E. Çakmakkaya ile gazete foto aytarları (muhabirleri) Ankaraya gittiler. İstanbuldan bakanla gelmiş olan Tan gazetesi direktörü A. Naci Karacan’la, Cumhuriyet yazmanı İ. Arif, Zonguldakta kalarak bir gün sonra İstanbula döndüler.”

Lüküs Hayat Operetindeki Zonguldaklı Kömür Kralı: Süleyman Sırrı Barlı

Yazım hatalarına hiç dokunmadan yayımladığımız haberde adı geçen Süleyman Sırrı Barlı, 1800’lü yılların ikinci yarısında, Karadağ’ın Bar kasabasından Zonguldak’a gelen ve zaman içinde havzanın en büyük madencisi olan Ahmet Ali Ağa’nın oğlu olarak 1880 ya da 1890’da Zonguldak’ta doğdu. İstanbul’daki sefih yaşamı, “Lüküs Hayat” operetinde, “Zonguldaklı kömür kralı” olarak canlandırıldı. Birinci Dünya Savaşı’nda Rus donanmasının Zonguldak’ı bombalaması üzerine ailesini iç bölgelere kaçırmaya karar veren Barlı, avcılık merakı nedeniyle gelip çok beğendiği Çaycuma’ya bir köşk yaptırdı. Çaycuma’da bir değirmen de satın alıp uzun yıllar burada yaşayan Barlı, 1963’te, İstanbul’da hayatını kaybetti. Yeğeni Doğu Karaoğuz tarafından kaleme alınan yaşamı, “Efsane Madenci Süleyman Sırrı” adıyla Çaycuma Belediyesi tarafından yayımlandı.